Niedokrwistość

Niedokrwistość (popularnie: anemia) to schorzenie, lub objaw choroby w którym występuje między innymi spadek stężenia hemoglobiny, spadek liczby krwinek czerwonych zwanych erytrocytami i obniżenie wskaźnika hematokrytowego poniżej wartości prawidłowych. Może być wykryta przypadkowo, przy okazji wykonywania badań laboratoryjnych z powodu innych chorób lub w trakcie diagnostyki zmęczenia, osłabienia, bladości pacjenta.

Jest wiele rodzajów niedokrwistości, między innymi:

niedokrwistość niedoborowa z deficytu żelaza,
niedokrwistość hemolityczna (z rozpadu czerwonych krwinek),
niedokrwistość megaloblastyczna (najczęściej z niedoboru witaminy B12)
niedokrwistość aplastyczna (jej przyczyną jest zanik szpiku kostnego).

Niedokrwistość może być łagodna, ale także może stać się stanem zagrożenia życia:

łagodna – stężenie hemoglobiny -10 do 12 g/dl,
umiarkowana – stężenie hemoglobiny – 8 do 9,9 g/dl,
ciężka – stężenie hemoglobiny -d 6,5 do 7,9 g/dl;
skrajnie ciężka-zagraża życiu – stężenie hemoglobiny poniżej 6,5 g/dl

Objawy niedokrwistości to najczęściej zmęczenie, osłabienie, bladość skóry, problemy z koncentracją, marznięcie, szybkie męczenie się przy małym wysiłku, zawroty głowy.

Niedokrwistość z niedoboru żelaza

przyczyny niedoboru żelaza prowadzącego do niedokrwistości:
utrata krwi np.krwawienia z przewodu pokarmowego ,dróg rodnych (w tym obfite krwawienia miesięczne), krwawienia z dróg moczowych ,układu oddechowego, krwawienia z powodu urazów, utrata krwi u wielokrotnych dawców krwi
zwiększone zapotrzebowanie na żelaza przy zbyt małym jego spożyciu – dojrzewanie, drugi i trzeci trymest ciąży , okres karmienia piersią ,
problemy z wchłanianiem żelaza z z przewodu pokarmowego – m.iinymi u chorych po usunięciu żołądka , po zabiegach chirurgicznego leczenia otyłości , u chorych z autoimmunologicznym zapaleniem żołądka, u pacjentów z chorobą trzewną, zespołami złego wchłaniania, po resekcji jelit,
zbyt mała zawartość żelaza w diecie,
inne,
wymaga poza zaleconym przez lekarza leczeniem farmakologicznym przestrzegania odpowiednich zaleceń żywieniowych opartych na zasadach racjonalnego żywienia,
właściwe odżywianie powinno pokryć nie tylko zapotrzebowanie organizmu na żelaza ale zagwarantować także dowóz wszystkich innych niezbędnych składników odżywczych -istotna jest tu także podaż w diecie witaminy B12, B6, C i kwasu foliowego,
choć łatwiej przyswajalne jest żelazo hemowe (produkty pochodzenia zwierzęcego) od żelaza niehemowego (z produktów roślinnych) to w codziennym jadłospisie powinny się znaleźć źródła żelaza z obydwu źródeł,
właściwe ułożenie diet roślinnych umożliwia także dobra interwencję żywieniową w przypadku tej niedokrwistości,
warto wiedzieć:
- wchłanianie żelaza obniża duża zawartość błonnika w produktach, kawa, herbata, fosforany (napoje typu cola, konserwanty żywności), fityniany, szczawiany produkty alkalizujące, produkty bogate w wapń, cynk, mangan.
przykładowe produkty o dużej zawartości żelaza (ponad 4 mg w 100 g produktu) to:
- podroby (wątroba, nerki),
- natka pietruszki,
- szpinak,
- suche nasiona roślin strączkowych,
- produkty zbożowe,
- czerwone mięso,
- drób (ciemne mięso),
- boćwinka, buraki.
ciekawostka: sok z buraków dostarcza organizmowi witaminę C i tylko odrobinę żelaza – nie jest to panaceum na anemię.
pacjent z niedokrwistością z niedoboru żelaza powinien ustalić zalecenia dietetyczne z dietetykiem klinicznym lub z lekarzem.

Niedokrwistość z niedoboru witaminy B12(megaloblastyczna )

powstaje w wyniku niedoboru witaminy witaminy B₁₂,
dzienne zapotrzebowanie na witaminę B₁₂zależy od wieku i szeregu innych czynników,
przyczyny niedoboru witaminy B12:
- zaburzenia wchłaniania -niedokrwistość Addisona i Biermera, stan po usunięciu żołądka, operacyjnym leczeniu otyłości, wycięciu jelit, wrodzony niedobór czynnika wewnętrznego Castle’a, zapalenie błony śluzowej żołądka i inne
- wrodzone zaburzenia metaboliczne,
- przewlekłe zapalenie trzustki,
- niezbilansowana dieta wegańska lub wegetariańska,
- niedożywienie,
- alkoholizm.
Poza objawami charakterystycznymi dla niedokrwistości często występują objawy ze strony przewodu pokarmowego:utrata smaku, chudnięcie, pieczenie języka, nudności, zaparcie lub biegunka, objawy ze strony układu nerwowego: parestezje rąk i stóp, drętwienie kończyn, zaburzenia chodu, zespół sznurów bocznych i inne objawy neurologiczne, aż do ciężkiego zespołu otępiennego, demencji, skóra bywa nieznaczne zażółcona
w badaniu krwi poza obniżonym poziomem hemoglobiny występuje między innymi makrocytoza erytrocytów (MCV >100 fl) i normochromia (MCH 27–31 pg/l), zmniejszone stężenie witaminy B₁₂w osoczu ,zwiększone stężenie homocysteiny w surowicy lub osoczu
w uzasadnionych przypadkach lekarz zleci biopsję aspiracyjną i trepanobiopsję szpiku oraz gastroskopię,
w leczeniu poza stosowaniem witaminy B 12 (cyjanokobalaminy)-najczęściej długoterminowo ważny jest zbilansowany , dobrany indywidualnie jadłospis,
pokarmowe źródła witaminy B12 to mięso, podroby, wędliny, ryby, jaja, przetwory mleczne.