Dna moczanowa
Dna moczanowa to choroba przemiany materii w której występuje zwiększone stężenie kwasu moczowego w organizmie. Jego nadmiar odkłada się w postaci kryształków w stawach i tkankach okołostawowych. W ten sposób powstaje zapalenia stawu (obrzęk, zaczerwienienie, ból), choroba może także uszkadzać nerki. Najczęściej chorują mężczyźni po 40 roku życia.
Jest to choroba cywilizacyjna, związana ze sposobem odżywiania (zwana też chorobą bogaczy lub chorobą wyższych sfer) – nadmiar mięsa, tłustych potraw, bogatych w białko oraz większe ilości alkoholu i kawy mogą wywołać napad dny.
Z drugiej strony do wystąpienia objawów może też doprowadzić źle i przesadnie prowadzona terapia odchudzająca. Obecnie często towarzyszy zespołowi metabolicznemu X i innym chorobom cywilizacyjnym. Wyróżniamy dnę pierwotną i wtórną.
Leczenie dny trwa całe życie, obejmuje stosowanie leków zaleconych przez lekarza oraz postępowanie niefarmakologiczne.
Leczenie niefarmakologiczne to przestrzeganie właściwej diety, unikanie czynników i sytuacji mogących wyzwolić napady dny (stresu, przechłodzenia, gwałtownego odchudzania, alkoholu, nadmiernego wysiłku fizycznego) oraz unikanie kofeiny i leków mogących zwiększać stężenie kwasu moczowego w organizmie.
Dieta powinna być odpowiednio zbilansowana, wg ogólnie przyjętych zasad prawidłowego odżywiania człowieka, ale z ograniczeniem puryn.
Ograniczyć należy produkty zawierające sporo puryn, one powodują wzmożoną produkcję kwasu moczowego.
Nalezą do nich: mięso, wędliny (wołowina, mostek, parówki, kaszanka, kiełbasy), ryby (lin, flądra), niektóre warzywa (dynia, fasolka szparagowa zielona, jarmuż, kapusta czerwona, włoska), suche nasiona strączkowe, niektóre owoce (banan, melon).
Małą produkcję kwasu moczowego powoduje spożycie następujących pokarmów nabiału (mleko, sery białe, żółte pleśniowe, kefir), zbóż (makaron, pieczywo), tłuszczy, pozostałych warzyw i owoców, ziaren i orzechów.
Produkty niebezpieczne, które można spożywać sporadycznie, a w trakcie napadu dny w ogóle to: ryby (dorsz, karp, łosoś, pstrąg, makrela, sandacz, sardynka, sola, szczupak, szproty, śledź); skorupiaki (krewetki); niektóre mięsa (cielęcina, jagnięcina, wołowina, karkówka, wieprzowina, szynka, drób, dziczyzna – gęś, zając) podroby; część warzyw (brokuły, brukselka, groszek zielony, kalafior, kukurydza, papryka, szpinak, por); grzyby (boczniaki, borowiki, pieczarki).
Limitujemy napoje alkoholowe (wino, piwo, wódka) i używki (kakao, mocna herbata, kawa). U większości chorych dieta powinna być niskokaloryczna (ok. 60% chorych na dnę to osoby otyłe); odchudzanie osób otyłych, chorych na dnę należy przeprowadzać ostrożnie ze względu na to, że głodzenie może spowodować napad dny. Powinny robić to pod kontrolą lekarza.
Chorym zalecamy picie wody, słabych herbat, kompotów, to zwiększa wówczas wydalanie kwasu moczowego z moczem i zapobiega tworzeniu kamieni w nerkach.
Niezbędną częścią postępowania niefarmakologicznego jest dostosowany do potrzeb i możliwości pacjenta wysiłek fizyczny, zdrowy sen i wypoczynek. Należy bezwzględnie leczyć schorzenia towarzyszące.